در آستانه روز جهانی خودکشی، در طی پنج مطلب آموزشی از واحد سلامت روان معاونت بهداشت دانشگاه، به راهکارهای پیشگیری از خودکشی پرداخته می شود که در این بخش، موضوع پیشگیری، عوامل موثر در اقدام به خودکشی و دانسته هایی در این زمینه، مورد توجه قرار گرفته است.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، خودکشی به عنوان یکی از اورژانس های روانپزشکی و روانشناسی بالینی است و افکار آسیب به خود یا اقدام به رفتار خودکشی، در تمامی سنین و در هر شرایط مکانی و زمانی باید از سوی خود فرد، سایر اعضای خانواده و دوستان و آشنایان جدی گرفته شود. خودکشی در کل جهان و ایران پدیده ای رو به رشد ولی قابل پیشگیری است. خودکشی موضوعــی نیســت کــه بیشــتر مــردم بخواهنــد دربــاره آن صحبــت کننــد، اما ایــن احتمــال وجــود دارد کــه ــما یــک نفــر را بشناســیم کــه اقــدام بــه خودکشــی کــرده و یــا بــر اثــر خودکشــی فوت شده باشــد.

مطالعات نشان می دهد که 90 درصد کسانی که اقدام به خودکشی می کنند، در زمان خودکشی مبتلا به افسردگی هستند و یا از مشکل مصرف مواد و یا بیماری روانی دیگری رنج می برند؛ خواه تشـخیص داده شـده باشـد یا نه.

وزارت بهداشــت، درمان و آموزش پزشکی، اعـلـام کــرده کــه یک چهــارم مـردم ایـران دچـار یـک یـا چنـد نـوع از انـواع اختــلالات روانــی هســتند. ایـن واقعیتـی اسـت کـه اگـر بـه موقع رسـیدگی و درمــان شــود عارضــه کمـتـری بــرای جامعــه خواهـد داشـت.

عوامل موثر در اقدام به خودکشی

جنـگ و درگیـری، سـابقه بیـماری اعصـاب و روان و اختـلالات روانـی از عواملی است که در اقدام به خودکشی بســیار مؤثــر اســت. یـک عامـل خطـر دیگر در خودکشـی به خصوص در جوانـان، مصرف الـکل و مـواد است. همچنین فقر و بیکاری از جمله عوامل موثر محسوب می شود. بیکاری خطر خودکشی را تا 6 برابر افزایش می دهد. افرادی که سابقه اقدام به خودکشی داشته اند، افرادی که سابقه خودکشی در خانواده دارند، افرادی که دچار بحران عاطفی از جمله شکست عاطفی، مرگ همسر، طلاق یا ورشکستگی شده اند، افرادی که از درد یا بیماری مزمن رنج می برند و یا مورد خشونت، تصادفات رانندگی، سوء استفاده جنسی و تبعیض اجتماعی قرار داشته اند، بیشتر در معرض خطر خودکشی هستند.

آنچه باید بدانیم:

   - افراد ممکن است در زمان هایی در طول زندگی خود به خودکشی فکر کنند.

   - افرادی که به خودکشی فکر می کنند، اغلب دچار نوعی دوسوگرایی راجع به مرگ و زندگی هستند و راجع به کشتن خویش به صورت قطعی مصمم نیستند.

   - باید ادعای فرد در مورد خودکشی را جدی بگیریم.

   - او را تشویق کنیم به پزشک یا روانشناس مراجعه کند.

     - با او همدلی کنیم.

   - اگر فکر می کنی. او در معرض خطر فوری و یا شدید اقدام به خودکشی است، به هیچ وجه تنهایش نگذاریم. با اورژانس تماس بگیریم و یا خودمان او را نزد پزشک ببریم.

   - صحبت کردن درباره خودکشی باعث افزایش احتمال وقوع آن نمی شود.

   - مــردم مــا امــروز نیــاز دارنــد کــه ســواد ســلامت روان شــان افزایـش پیـدا کنـد. هنـوز هـم عـده‌ای از اینکـه افـسرده هسـتند خجالـت می کشــند و یا از بیــان فکــر خودکشــی خود بــا دیگـران به خاطر ترس از مورد تمسخر قرار گرفتن، خودداری می کنند.

   - در تمام تریبون هـای مهـم جامعـه علمی و عبادی بایـد دربـاره سـلامت روان افـراد صحبـت شود تا از احسـاس ننگ و عــاری کــه جامعه و خانواده ‌هــا در ایــن رابطــه دارند، کاسته شود.

آزیتا مختاری، کارشناس سلامت روان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز